Homework

1. Last night I felt tired and went to bed very early.
2.Where did you spend your holidays?
3. Have you ever spent your holidays in the Crimea?
4. While travelling in the Crimea, I met your friend.
5. I have never visited that place.
6. He visited that place last year.
7. I have just got a letter from Tom.
8. Have you taken any photographs while travelling in the south?
9. He was abroad five years ago.
10. Were you in the Caucasus last year?
11. They left England when he was still a child.
12. He hasn’t come back yet.
13. Has he gone already?
14. When did you see him last?
15. I haven’t seen him for ages.
16. His health has improved greatly since I saw him last.
17. Have you passed your driving test yet? – Yes, I passed it in May, but I haven’t bought a car yet.
18. He has already moved. He found a nice flat before Cristmas and he has been there two years.

Классная работа

Упражнение 1.

Он сидел за столом и . . . (дремал — задремал) 2. Она разговаривала со мной и . . .
на компьютере. (печатала — напечатала) 3 . Она разговаривала со мной и . . . на компьютере текст. (печатала — напечатала) 4. Пока она разговаривала со мной, она . . . на компьютере какой-то текст. (печатала — напечатала) 5. Извини, я вчера . . . и . . . тебя! (горячился- погорячился) (обижал — обидел) 6. Ты не знаешь, где моя тетрадь? Я её . . . сюда.(клал — положил) 7. Спасибо, что ты меня . . . , уже давно пора вставать! (будил — разбудил) 8. Он вчера нас здорово . . . ! (веселил — развеселил) 9. Вчера ты очень . . . на меня? ( сердилась — рассердилась) 10. Ты со мной . . . ? (здоровался — поздоровался) 1 1. Он . . . в снег и лежит. (падал — упал) 12. Он . . . ручку на пол и не заметил. (ронял — уронил)13. Вечером он . . . деньги. (считал — сосчитал) 14. Свеча . . . на столе. (горела — сгорела)

Упражнение 2.  Выберите правильный вариант.

1. Вчера вечером он . . . падежи. (повторял — повторил) 2. Он не . . . от темы выступления. (отклонялся — отклонился) 3. Она . . . меня в аэропорту. (встречала — встретила)4. Её слова меня просто . . . . (изумляли — изумили) 5. Он . . . к новому сотруднику. (присматривался— присмотрелся) 6. Он легко . . . к новым условиям. (приспосабливался, приспособился) 7. Зачем он . . . перед ней? (унижался — унизился) 8. Вы . . . участие в конференции? (подтверждали — подтвердили) 9. Этого я тебе не . . . . (разрешал — разрешил) 10. Отец . . . сына к порядку. (приучал — приучил) 1 1 . Он . . . план действий. (обдумывал- обдумал) 12. Он . . . ей в любви. (признавался — признался) 13. Вчера мы . . . об этом.(договаривались — договорились)

Упражнение 3. Поставьте слова в скобках в правильную форму:

Моя мама врач, она советует  мне (я) не злоупотреблять .кока-колай (кока-кола). Я думаю, что

надо слушаться . маму(мама), так как она разбирается этими вопросами(этот вопрос).

Я хочу достигнуть своей цели (моя цель) и буду всеми силами стремиться к намеченной цели (намеченная

цель).

Мальчик, не стесняйся этого человека (этот человек), это врач.

— Вы хоть раз задумывались об этой проблеме(эта проблема)? — Я думаю, что эта проблема (эта проблема)

не решить в ближайшее время (ближайшее время).

Как вы относитесь этому человеку (этот человек)? Вам (Вы) он нравится?

б. — чем (Что) ты будешь открывать эту бутылку (эта бутылка)? — штопором (Штопор).

7 Кому(?) От кого (?) (Кто) эти цветы? Это подарок?

— Мой жених ничего не понимает в женской моде (женская мода). -Ты думаешь? Конечно, он

не специалист в этом вопросе (этот вопрос), но кое-что  (кое-что) понимает.

9 кому (Кто) принадлежат слова: «Книга — эта лучший подарок (лучший подарок)»?

— чему(Что) равно дважды два? — . . . (Четыре).

Կրթահամալիրի տոն

Կարդացեք Աշոտ Բլեյանի «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր. ինչպես սկսվեց ամեն ինչ» հարցազրույցը. ծանոթացեք, ուսումնասիրեք, գրավոր եզրակացություն-հետևություն արեք

Յուրաքանչյուրը, ով ունի մանկավարժական գաղափարներ, ծրագրեր, ուզում է դրանք իրականացնել, փորձում է գտնել համախոհներ իր դպրոցը` կրթական միջավայր ստեղծելու համար։ Միջավայր, որովհետև միջավայրն ամենամեծ դպրոցն է:

Երևանի պետական համալսարանի ֆիզիկայի ֆակուլտետից, որտեղ աշխատում էի, այսպիսի ծրագրով եմ անցել դպրոց: 1985 թվականին համախոհների փնտրտուքը ինձ բերեց Բանգլադեշ, թ. 183 նորաբաց դպրոցը, այն էլ` որպես տնօրեն: Եվ այս նոր յուրացվող տարածքում, որտեղ ամեն ինչ դեռ անկազմակերպ էր, իմ բախտը բերեց կամ չբերեց, որովհետև ինձ պես խելառ երկու Աշոտներ` Աշոտ Մանուչարյանն ու Աշոտ Դաբաղյանը, իմ օգնականներն էին, դպրոցի փոխտնօրենները: Եվ մենք` երեք Աշոտներով, տեսնելով, որ շատ հարմար պահ է գորբոչովյան վերակառուցումներից հետո, երբ խորհրդային ռեժիմը հոգեվարքի մեջ է, օգտվեցինք այդ ազատությունից, «թթվածնի» առկայությունից… 1989-ին Հայաստանի կառավարությանը կարողացանք համոզել ընդունել մեր կրթական նախագիծը: Ստեղծվեց «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրը` որպեսփորձարարական-հետազոտական միավորում, որպես անհատի հնարավորությունների, կարողությունների ու տաղանդի դրսևորման արդյունավետ միջավայր:

Домашнее задание

1.Я вчера пришёл из клуба утром.
2.Я обычно прихожу в гости с тортом.
3.Я всегда ухожу из ресторана последним.
4.Я вчера ушёл с работы после обеда .
5.Я всегда легко вхожу в контакт с новыми людьми.А вы?
6.Когда я вошёл, все уже спали․
7.Я никогда не выхожу из дома без паспорта.
8.Я недавно легко вышел из трудной ситуации.
9.К моему «роллс-ройсу» всегда подходят люди.
10.Когда я я когда я подошёл к девушке, она встала и убежала.
11.Как ты думаешь я могу доехать до Владивостока?
12.Каждый вечер я с трудом дохожу до дома.
13.Я не хочу переплывать Атлантику на яхте.
14.Я хочу перелетать через Атлантику на самолёте.
15.Когда я вижу тебя, я быстро прохожу мимо.
16.Никто не может пройти мимо меня!
17.Никто не может пройти мимо меня!
18.Когда у меня есть деньги, я всегда захожу в казино.
19.Когда я ищу подарки Я обхожу все магазины.
20.Я обошёл весь Эрмитаж и Нашёл хороший подарок.

Homework

1. The pupils have written a dictation.
2. My friend has helped me to solve a difficult problem.
3. I have learnt a poem.
4. She has told them an interesting story.
5. Kate has swept the floor.
6. The waiter has put a bottle of lemonade in front of him.
7. I have eaten my breakfast.
8. We have drunk water.
9. He has bought them some meat and vegetables.
10. You have put the dishes on the table.
11. They have had tea.
12. She has taken the dirty plates from the table.
13. The children have put on their coats.
14. Susan has made a new dress for her birthday party.
15. She has opened a box of chocolates.
16. I have bought milk for milk shakes.
17. James has ordered a bottle of apple juice.
18. We have looked for more CDs with good music.
19. Have you recorded your favourite film on his video recorder?
20. I have translated a difficult article from German into Russian.

1. Helen speaks French so well because she has lived in France.
2. She has lived there last year.
3. The rain stop 25 minutes later and the sun is shining in the sky again.
4. The rain has stopped half an hour ago.
5. Mary buy a new hat 2 days ago.
6. I have bought a pair of gloves yesterday.
7. Today the wind blow off the man’s hat, and he cannot catch it.
8. The weather change right now, and we can go for walk.
9. The wind has charged in the morning.
10. We have traveled around Europe last year.
11. My father knows so much because he traveled a lot.
12. I have seen Pete today.
13. She has seen this film last Sunday.
14. Alex has met his friend two hours ago.
15. I just meet our teacher last morning.
16. The children has already decided to do with the books.
17. Yesterday they have decided to help their grandmother.
18. I have not seen you for a long time. I have seen you in town two or three days ago, but you haven’t seen me. I have been on a bus.

Սեբաստացու օրեր

Մխիթարյանների հանրահայտ ըմպելիքը՝ մխիթարին
«Միթարինը հայտնի է բուժիչ հատկություններով, այն պատրաստվում է էկզոտիկ մրգերից և 42 խոտաբույսերից, արմատներից և համեմունքներից^{առանց քիմիական հավելումների։ Երկար ժամանակ Մխիթարինը վաճառվել է և վաճառատներում, և որպես դեղ} դեղատներում: Բայց 1980-ականներին Մխիթարյանները ստիպված եղան ընտրել երկուսից մեկը, քանի որ հարկերի հետ կապված խնդիրներ էին առաջանում։ Այսօր էլ Ավստրիայում դեռ կան շատ բժիշկներ, ովքեր իրենց հիվանդներին խորհուրդ են տալիս խմել «Մխիթարին»:

Պատմություն

Կազմել 1920-ից 1938 թվակաների ժամանակագրությունը։

1921 սեպտեմբերի 21	ՀԽՍՀ ժողկոմխորհն ընդունել է դեկրետ Հայաստանում անգրագիտությունը վերացնելու մասին
1921 սեպտեմբերի 29	ՌՍՖՍՀ Կենտգործկոմն ընդունել է դեկրետ «Լազարյան ճեմարանը Խորհրդային Հայաստանի կուլտուրայի տուն վերանվանելու և նրա բոլոր նյութական ու կուլտուրական արժեքները Խորհրդային Հայաստանի կառավարության տրամադրության տակ դնելու մասին»
1921 հոկտեմբերի 13	Կարսի պայմանագիրը
1921 դեկտեմբերի 1	Հայաստանում սկսվում են գյուղական, գավառակային և գավառային խորհուրդների առաջին ընտրությունները
1921 դեկտեմբեր	Սկսվել է հայերի հայրենադարձությունը Խորհրդային Հայաստան
1921	Սփյուռքում ձևավորվել է ռամկավար ազատականների կուսակցությունը
1922 հունվարի 26	Երևանում բացվել է Հկ(բ)կ առաջին համագումարը
1922 հունվարի 26	Երևանում բացվել է առաջին պետական դրամատիկական թատրոնը
1922 հունվարի 30	Երևանում բացվել է ՀԽՍՀ բանվորների, գյուղացիների և կարմիրբանակայինների պատգամավորների խորհուրդների առաջին համագումարը
1922 փետրվարի 3	ՀԽՍՀ խորհուրդների առաջին համագումարը հաստատել է ՀԽՍՀ առաջին սահմանադրությունը
1922 փետրվարի 19	Թիֆլիսում բացվել է Անդրկովկասյան կոմունիստական կազմակերպությունների առաջին համագումարը
1922 մարտի 12	Թիֆլիսում տեղի է ունեցել Հայաստանի, Վրաստանի և Ադրբեջանի Կենտգործկոմների ներկայացուցիչների լիազոր կոնֆերանսը, որը հաստատել է Անդրկովկասյան ֆեդերացիայի ստեղծման դաշնակցային պայմանագիրը
1922 մարտի 27	Բացվել է ՌԿ(բ)Կ տասնմեկերորդ համագումարը
1922 նոյեմբերի 7	Երևանում բացվել է պետական հանրային գրադարանը
1922 նոյեմբերի 7	Երևանում բացվել է պետական թանգարանը
1922 նոյեմբերի 29	Երևանում բացվել է ՀԽՍՀ խորհուրդների երկրորդ համագումարը
1922 դեկտեմբերի 10	Բաքվում բացվել է Անդրկովկասյան խորհուրդների առաջին համագումարը, որը որոշել է ԱՍՍՖՀՄ-ն վերակազմել ԱՍՖՍՀ
1922 դեկտեմբերի 30	Խորհուրդների համամիութենական առաջին համագումարում կազմավորվել է Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միությունը
1923 հունվարի 29	տեղի է ունեցել Երևանի առաջին բանֆակի հանդիսավոր բացումը
1923 մարտի 13	Երևանում բացվել է ՀԿ(բ)Կ երկրորդ համագումարը
1923 մարտի 20	Թիֆլիսում բացվել է Անդրկովկասյան կոմունիստական կազմակերպությունների երկրորդ համագումարը
1923 ապրիլի 16	ՀԽՍՀ ժողկոմխորհը որոշում ընդունել է Խորհչդային Հայաստանի պետկինո (հետագայում Հայկինո) ստեղծելու մասին
1923 ապրիլի 17	Մոսկվայում բացվել է ՌԿ(բ)Կ տասներկուերորդ համագումարը
1923 մայիսի 5	լույս է տեսել ՀԼԿԵՄ Կենտկոմի օրգան «Ավանգարդ» թերթի առաջին համարը
1923 հունիսի 2	ՀԽՍՀ Կենտգործկոմը որոշում ընդունել է «Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան» սահմանելու մասին
1923 դեկտեմբերի 1	Երևանում բացվել է Հայաստանի պետական կոնսերվատորիան
1923 դեկտեմբերի 4	Երևանում բացվել է ՀԽՍՀ խորհուրդների երրորդ համագումարը
1924 հունվարի 21	Լենինի մահը
1924 փետրվարի 26	ՍՍՀՄ Կենտգործկոմի որոշմամբ Ալեքսանդրապոլ քաղաքը վերանվանվել է Լենինական
1924 մայիսի 5	Երևանում բացվել է ՀԿ(բ)Կ երրորդ համագումարը
1924 մայիսի 13	Թիֆլիսում բացվել է Անդրկովկասի կոմունիստական կազմակերպությունների երրորդ համագումարը
1924 մայիսի 23	Մոսկվայում բացվել է ՌԿ(բ)Կ տասներեքերորդ համագումարը
1924 նոյեմբերի 7	Շարք է մտել Ղափանի պղնձաձուլարանը
1925 մարտի 12	Երևանում բացվել է ՀԽՍՀ խորհուրդներիի հինգերորդ համագումարը
1925 ապրիլի 27	Երևանում բացվել է ՀԽՍՀ գիտության և արվեստի ինստիտուտը
1925 հունիսի 21	Շիրակի ջրանցքի հանդիսավոր բացումը
1925 նոյեմբերի 30	Երևանում բացվել է ՀԿ(բ)Կ չորրորդ համագումարը
1925 դեկտեմբերի 5	Թիֆլիսում բացվել է Անդրկովկասի կոմունիստական կազմակերպությունների չորրորդ համագումարը
1925 դեկտեմբերի 18	Մոսկվայում բացվել է այաստանի կոմունիստական (բոլշևիկյան) կուսակցության համագումարները
1926 մայիսի 16	Երևանի առաջին հիդրոէլեկտրակայանի գործարկումը
1926 օգոստոսի 26	Բացվել է «Արզնի» առողջարանը
1927 մարտի 20	Երևանում բացվել է ՀԽՍՀ խորհուրդների հինգերորդ համագումարը
1927 նոյեմբերի 13	Բացվել է ՀԿ(բ)Կ հինգերորդ համագումարը
1927 նոյեմբերի 21	Թիֆլիսում բացվել է Անդրկովկասի կոմունիստական կազմակերպությունների հինգերորդ համագումարը
1927 դեկտեմբերի 2	Մոսկվայում բացվել է ՀամԿ(բ)Կ տասնհինգերորդ համագումարը
1928 նոյեմբերի 1	Լենինականում բացվել է Հայաստանի պետական երկրորդ դրամատիկ թատրոնը
1928 նոյեմբերի 17	Երևանում բացվել է Հայաստանի կոլտնտեսությունների առաջին համագումարը
1928 նոյեմբերի 29	Տեղի է ունեցել Լենինականի տեքստիլ գործարանի և հիդրոէլեկտրակայանի գործարկումը
1929 հունվարի 20	Բացվել է ՀԿ(բ)Կ վեցերորդ համագումարը
1929 ապրիլի 7	Բացվել է ՀԽՍՀ խորհուրդների վեցերորդ համագումարը, որտեղ հաստատվել է ՀԽՍՀ ժողովրդական տնտեսության զարգացման առաջին հնգամյա պլանը
1929 նոյեմբերի 29	Բացվել է Երևանի պատանի հանդիսատեսի թատրոնը
1929 նոյեմբերի 29	Տեղի է ունեցել Լենինական-Արթիկ երկաթգծի հանդիսավոր բացումը
1930 մարտի 1	Սկսել է աշխատել Սարդարապատի մեքենատրակտորային կայանը
1930 մայիսի 24	Երևանում բացվել է ՀԿ(բ)Կ յոթերորդ համագումարը
1930 հունիսի 5	Թիֆլիսում բացվել է Անդրկովկասի կոմունիստական կազմակերպությունների վեցերորդ համագումարը
1930 հունիսի 26	Բացվել է ՀամԿ(բ)Կ տասնվեցերորդ համագումարը
1930 հուլիսի 25	ՀամԿ(բ)Կ Կենտկոմը որոշում ընդունել է ընդհանուր պարտադիր տարրական ուսուցում մտցնելու մասին
1930 օգոստոսի 5	ՀԽՍՀ Կենտգործկոմը և ժողկոմխորհը որոշում ընդունել են ՀԽՍՀ գավառները վերացնելու մասին, Հանրապետությունը բաժանվել է 25 շրջանի
1930 նոյեմբերի 1	ՀԽՍՀ ժողկոմխորհը որոշում ընդունել է ՀԽՍՀ գիտության և արվեստի ինստիտուտը վերակառուցելու և այն գիտությունների ինստիտուտ վերանվանելու մասին
1930 նոյեմբերի 29	Բացվել է Փոքր Սարդարապատի ջրանցքը
1931 փետրվարի 14	Երևանում բացվել է ՀԽՍՀ խորհուրդների յոթերորդ համագումարը
1932 հունվարի 3	Երևանում տեղի է ունեցել Մարքսիզմ-լենինիզմի ինստիտուտի հանդիսավոր բացումը
1932 հունվարի 17	Բացվել է ՀԿ(բ)Կ ութերորդ համագումարը
1932 փետրվարի 23	Երևանում լույս է տեսել Հայաստանի խորհրդային գրողների ֆեդերացիայի օրգան «Գրական թերթի» առաջին համարը
1932 ապրիլի 9	Կազմակերպվել են Հայաստանի խորհրդային գրողների միությունը, Խորհրդային Հայաստանի երաժիշտների միությունը, խորհրդային նկարիչների ու կերպարվեստի աշխատողների միությունը և խորհրդային ճարտարապետների միությունը
1932 նոյեմբերի 5	Տեղի է ունեցել Երևանի երկրորդ հիդրոկայանի գործարկումը
1932 նոյեմբերի 15	Տեղի է ունեցել Զորագէ սի հանդիսավոր գործարկումը
1933 հունվարի 12	Գործարկվել է Երևանի տրամվայը
1933 հունվարի 20	Տեղի է ունեցել ՀԽՍՀ պետական օպերայի հանդիսավոր բացումը
1933 նոյեմբերի 29	Գործարկվել են Կիրովականի քիմիական կոմբինատը և Դավալուի (Արարատ) ցեմենտի գործարանը
1934 հունվարի 10	Երևանում բացվել է ՀԿ(բ)Կ իններորդ համագումարը
1934 հունվարի 15	Թիֆլիսում բացվել է Անդրկովկասի կոմունիստական կազմակերպությունների յոթերորդ համագումարը
1934 հունվարի 27	Բացվել է ՀամԿ(բ)Կ տասնյոթերորդ համագումարը
1934 հուլիսի 12	Լույս է տեսել ՀԿ(բ)Կ Կենտկոմի, Երքաղկոմի և ՀԽՍՀ Կենտգործկոմի օրգան «Կոմունիստ» թերթի առաջին համարը
1934 օգոստոսի 1	Բացվել է Հայաստանի խորհրդային գրողների առաջին համագումարը
1934 սեպտեմբերի 6	Տեղի է ունեցել Ղափանի հարստացուցիչ ֆաբրիկայի հանդիսավոր բացումը
1934 նոյեմբերի 5	Բացվել է Լենինականի մանկավարժական ինստիտուտը
1934 նոյեմբերի 29	Գործարկվել է Երևան-Քանաքեռ երկաթգիծը
1935 հունվարի 10	Երևանում բացվել է ՀԽՍՀ խորհրդային ութերորդ համագումարը
1935 մայիս	Էկրան բարձրացավ «Պեպո» առաջին հայկական հնչուն կինոնկարը
1935 հունիսի 19	Երևանում բացվել է ՀԽՍՀ պետական պատմական թանգարանը
1935 հուլիսի 14	Տեղի է ունեցել ՍՍՀՍ գիտությունների ակադեմիայի հայկական մասնաճյուղի (ԱրմՖԱՆի) հանդիսավոր հիմնադրումը
1936 նոյեմբերի 19	Բացվել է ՀԽՍՀ խորհրդային իններորդ արտակարգ համագումարը
1936 դեկտեմբերի 5	ՍՍՀՍ խորհրդների ութերորդ արտակարգ համագումարը հաստատել է ՍՍՀՍ նոր սահմանադրությունը
1936 դեկտեմբերի 5	Շարք է մտել Քանաքեռի Հէ Կ-ը
1937 մարտի 23	ՀԽՍՀ խորհուրդների իններորդ համագումարը հաստատել է Հայկական ՍՍՀ նոր սահմանադրությունը
1937 մայիսի 26	Բացվել է ՀԿ(բ)Կ տասներորդ համագումարը
1937 նոյեմբերի 15	Տեղի է ունեցել Ստանիսլավսկու անվան ռուսական պետական դրամատիկական թատրոնի հանդիսավոր բացումը Երևանում
1937 դեկտեմբերի 17	Տեղի են ունեցել ՍՍՀՍ առաջին գումարման Գերագույն խորհրդի ընտրությունները
1938 հունիսի 2	Բացվել է ՀԿ(բ)Կ տասնմեկերորդ համագումարը
1938 հունիսի 12	Տեղի են ունեցել Հայկական ՍՍՀ առաջին գումարման Գերագույն խորհրդի ընտրությունները
1938 հուլիսի 12	Բացվել է ՀԽՍՀ առաջին գումարման Գերագույն խորհրդի առաջին նստաշրջանը

Թվարկել 1921 թ. փետրվարյան ապստամբության պատճառները և հետևանքները։

Համեմատել 1920 թ. դեկտեմբերի 2-ի և 3-ի ստորագրված պայմանագրերը։

Խորհրդային Հայաստանը 1923-41թթ․

1․ Համառոտ նկարագրե՛ք Խորհրդային Հայաստանի հասարակական-քաղաքական կյանքը և ներկայիս Հայաստանի հասարակական-քաղաքական կյանքը՝ անցկացնելով զուգահեռներ։
ՀՅ դաշնակցության վերացումի հետ՝ Հայաստանի ինքնիշխանությունը կոմունիստական կուսակցությունը ինքնուրույն քաղաքականություն չէր կարող ստեղծել և կախված էր Մոսկվայից։ 1920-1930-ական թվականներին կենտկոմի առաջին քարտուղարը եղել է Աշոտ Հովհաննիսյանը, իսկ հետո Աղասի Խանջյանը։ Բոլշևիկյան կուսակցությունը իշխանությունը պահելու համար սկսեց բռնություն կիրառել։ 1920թ․ վերջին և 1921թ․ սկզբին Հայաստանից աքսորվեցին 1400 սպաներ։ 1930թ. բռնությունները ավելի ուժեղացան, քանի որ տնտեսական և քաղաքական իրադրությունը սրվեց։ 1930թ․ առաջին կեսին ունեզրկվել էր 1100 գյուղացիական տնտեսություն։ 1936թ․ Ստալինի հրամանով սպանվեց Աղասի Խանջյանը։ Այդ ժամանակ շինծու գործով ձերբակալվեց Ներսես Ստեփանյանը։ 1937թ․ օգոստոսին հարցաքննության ժամանակ 3-րդ հարկից Հայաստանի նախկին կառավարության նախարար Սահակ Տեր-Գաբրիելյանը իրեն ցած գցեց։ 1937թ․ Հայաստանում ձերբակալվեցին 5000 մարդ։ Նրանցից 67 տոկոսին գնդակահարեցին։ Խորհրդային իշխանության տարիներին Հայաստանում բռնաճնշման ենթարկվեց 42 հազար մարդ։ Այդ ամենը վերջացավ Ստալինի մահից հետո։
Արցախյան ազատագրական պատերազմից հետո աշխուժացավ հանրապետության հասարակական-քաղաքական կյանքը։ Հատուկ ուշադրություն դարձվեց հասարակական նոր հարաբերությունների, ժողովրդավարացման գործընթացների վրա։ 1991-1994թթ. պատերազմի տարիներին հանրապետությունում գործող բոլոր կուսակցությունները միակամ էին և աչքի էին ընկնում համագործակցվածությամբ և հաղթանակի հասնելու վճռականությամբ։ Արցախում ևս խորհրդային միակուսակցական համակարգից անցում կատարվեց բազմակուսակցական համակարգին։
1991-ին Հայրենիքում վերստին ազատ գործելու իրավունք են ստացել 1920-ից հետո տարագրված Հայ հեղափոխական դաշնակցություն (ՀՅԴ), Ռամկավար-ազատական և Հնչակյան ավանդական կուսակցությունները: Նախկին կոմունիստների մի մասն ստեղծել է Դեմոկրատական կուսակցությունը, մյուսը՝ մի փոքր ավելի ուշ, նորոգված ծրագրով վերստեղծել է Հայաստանի կոմունիստական կուսակցությունը (ՀԿԿ): Միևնույն ժամանակ’ կտրուկ վատթարացել է բնակչության նյութական դրությունը, խորացել գործազրկությունը, և սկսվել է արտագաղթ, որոնք խարխլել են ՀՀՇ-ի վարկը, նրա ղեկավար կորիզը պառակտվել է, շարժման առանձին գործիչներ (Վ. Մանուկյան, Ա. Մանուչարյան, Դ. Վարդանյան) հեռացել են ՀՀՇ-ից և, Ազգային ժողովրդավարական միության շուրջ համախմբվելով, ձևավորել ընդդիմություն: Հիմնադրվել են Հայաստանի հանրապետական կուսակցությունը (ՀՀԿ), Ազգային ժողովրդավարական միությունը (ԱԺՍ), Քրիստոնեաժողովրդավար. միությունը (ՔԺՄ), Ազգային ինքնորոշում միավորումը (ԱԻՄ), Սահմանադրական իրավունք միությունը (ՍԻՄ) ևն: Այնուհետև հիմնվել են «Օրինաց երկիր» (ՕԵԿ), Հայաստանի ժողովրդական (ՀԺԿ), «Բարգավաճ Հայաստան» (ԲՀԿ), «Ժառանգություն» և այլ կուսակցություններ:

Լանդշաֆտների բնութագրում

Բնութագրել հետևյալ լանդշաֆտերը՝ կիսաանապատներ, տափաստաններ, անտառներ, մարգագետիններ։
Բնութագրել հետևյալ բաղադրիչներով՝ 1․ տարածում, 2․ կլիմա, 3․ բուսականություն, 4․ կենդադիներ, 5․ հողեր։

Կիսանապատներ

Կիսաանապատների բնական գոտին անցողիկ է՝ տարածված տափաստանների և անապատների միջև։ Զոնայի կլիման ցամաքային է։ Հուլիսի միջին ջերմաստիճանը +22 +27 °C է։ Տարեկան տեղումների քանակը քիչ է՝ 200 — 300 մմ.։ Կենդանական և բուսական աշխարը համապատասխանում է անապատների և տափաստանների տեսակներին։ Աճում է ավազուտային բոշխ, դաշտախոտ, օշինդր, աղուտաբույսեր, թփուտներ, կոշտ ու փշոտ խոտեր։ Շատ են բազմապիսի կրծողները՝ գետնասկյուռները, ճագարամկները կամ գետնանապաստակները, ծվծվանները կամ խոտադիրները։ Խոշոր խոտակեր կենդանիներից կան այծքաղներ (սայգա, ջեյրան), որոշ վայրերում պահպանվել են վայրի ձիեր։ Հողերը բաց շագանակագույն են և գորշ, շատ են աղուտները։ Հումուսի պարունակությունը շատ քիչ է։

Տափաստաններ

Տափաստանները գտնվում են ծովափերից հեռու, համեմատաբար ոչ մեծ տեղամասերով, հյուսիսային և հարավային լայնությունների 25 °C և 40 °C միջև։ Հանդիպում են Հյուսիսային Ամերիկայում (Կալիֆոռնիայի հովտում, Կոլորադոյի սարավանդում, Մեծ հարթավայրերի Հարավային ու Մեքսիկական բարձրավանդակի ներքին մասերում), Հարավային Ամերիկայում (Լա Պլատայի դաշտավայրի պամպաներում և Անդերի արևելյան նախալեռներում), Ավստրալիայում (մայրցամաքի Հյուսիսային և հարավարևմտյան հարթավայրերում), Կուր-Արաքսյան դաշտավայրում, Հարավային Կովկասում։ Տափաստանների կլիման բարեխառն ցամաքային է։ Ամռանը տաք է ու չոր, հուլիսի միջին ջերմաստիճանը կազմում է + 20 +24 °C: Ձմռանը մեղմ է արևմուտքում (+3 +4 °C), ցուրտ՝ արևելքում (-5 -20 °C)։ Տարեկան տեղումների քանակը 300 — 600 մմ. է, որոնց մեծ մասը դիտվում է գարնանը և ամռան սկզբին։ Գոլորշունակությունը 1,5 անգամ գերազանցում է տեղումների քանակին։ Խոնավության գործակիցը 0,7 — 0,6 է։ Տափաստաններին բնորոշ բուսատեսակները՝ հացազգի բազմամյա խոտաբույսերն են (փետրախոտ, սիզախոտ, շյուղախոտ, երեքնուկ, տիպչակ և այլն)։ Բնական տափաստանները պահպանվում են միայն արգելոցներում, իսկ դրանցից դուրս մշակվում են հացահատիկային (ցորեն, գարի, եգիպտացորեն) և տեխնիկական (շաքարի ճակնդեղ, արևածաղիկ) կուլտուրաներ։ Կենդանիներից բնորոշ են կրծողները, որոնք ապրում են խորը բներում (դաշտամուկ, գետնասկյուռ, ճագարամուկ)։ Կան գիշատիչներ (աղվեսներ, գայլեր, տափաստանային ժանտաքիսներ) ու թռչուններ (արծիվներ, արոսներ)։ Մոնղոլիայի տափաստաններում հանդիպում են արջամկներ և այծքաղներ։ Բազմաթիվ տարիների ընթացքում խոտաբույսերը քայքայվելով առաջացրել են օրգանական փտանյութեր, որոնք քիչ տեղումների պատճառով մնացել են իրենց տեղում և առաջացրել են հումուսով հարուստ (8 — 12%) ու բերրի հողեր (մինչև 1 մետր խորությամբ սևահողեր)։ Որոշ շրջաններում տարածված են նաև շագանակագույն հողերը, որոնք ավելի քիչ հումուս են պարունակում։

Անտառներ

Աշխարհի բոլոր այն վայրերում, որտեղ հնարավոր է ծառերի կայուն աճ, ապա արդյունքում առաջանում են անտառներ։ Անտառների ձևավորվան ամենագլխավոր պայմանը տեղումների քանակությունն է։ Անտառային ֆաունան այն կենդանիների խումբն է, որոնք ապրում և բազմանում են անտառներում, սնվում այնտեղ ու պատսպարվում։ Անտառային ֆաունան կազմում է աշխարհի ամբողջ կենդանատեսակների գրեթե կեսը։ Այս կենդանիները հարմարված են անտառների պայմաններին։ Միատեսակ անտառների առավել մեծ խումբ է ներկայացնում համանուն բնական զոնաները։ Այդ բնական զոնաները տարածվում են մոտավորապես այն նույն լայնություններում, որտեղ տարածված են կլիմայական գոտիները։ Մեկ բնական զոնայում հանդես եկեղ անտառներին հաճախ անվանում են բիոմներ. սա մեկ բնակլիմայական գոտու էկոհամակարգերի ամբողջությունն է։ Գոյություն ունեն անտառային ֆորմացիաներ (կազմավորություններ), որոնք զոնաներ չեն ձևավորում (ճահճային անտառ, մանգրեր, անտառային տնկատափեր)։

Մարգագետիններ

Բնական մարգագետիններն առաջանում են բազմամյա մեզոֆիլ խոտաբույսերի համար նպաստավոր կլիմայական և հողային պայմաններ ունեցող վայրերում՝ երկարատև ողողվող հովիտներում, բարձրլեռնային գոտում, մերձարկտիկայի և մերձանտարկտիդայի ծովափնյա շրջաններում, տափաստանային ու կիսաանապատային գոտիների լիմաններում։

Մխիթար Սեբաստացի

Մխիթար Սեբաստացին քերականության առաջին դասագրքի՝ «Դուռն քերականութեան աշխարհաբար լեզուին հայոց»-ի (1727 թ.) հեղինակն է։ Արժեքավոր է նաև նրա «Քերականութիւն գրաբար լեզուի հայկազեան սեռի» (1730 թ.) աշխատանքը, որտեղ քննել է գրաբարի ձևաբանությունը, շարահյուսությունը, սահմանել կանոններ, անդրադարձել ուղղագրության և այլ հարցերին։ Հայագիտական մեծ նվաճում է Սեբաստացու «Բառգիրք հայկազեան լեզուի» (1749–69 թթ.) 2 հատորանոց աշխատանքը, որն այսօր էլ ունի բացառիկ արժեք, որն ընդգրկում է ժամանակի հայերեն ձեռագիր ու տպագիր բառագանձը՝ ավելի քան 100 հզ. բառահոդված։ Ուշագրավ է նաև նրա «Տաղարան» (1727 թ.) ժողովածուն, որի բանաստեղծությունների մի մասը, որպես շարական, Սեբաստացու երաժշտությամբ, երգում են մինչև այսօր։ Լավագույն ձեռագրերի համեմատությամբ հրատարակել է Աստվածաշունչը (1733–35 թթ.): Կազմել է նաև «Ավետեաց երկրի աշխարհացոյցը» (1746 թ.)։
Մխիթարը ոգևորված էր ստեղծել քարոզիչների միաբանություն, որը նվիրված կլիներ հայ ժողովրդի կրթական և հոգևոր մակարդակների բարձրացմանը։
Քսան տարեկան հասակում Սուրբ նշան վանքի վանահոր կողմից նա նշանակվեց քահանա։
Քսանհինգ տարեկանում Մխիթարը հիմնեց եկեղեցի Կոստանդոպոլսում, որի օրինակով էլ մի խումբ երիտասարդների հետ հիմնեց Մխիթարյան միաբանությունը։
Ընդամենը երկու տարի հետո` Օսմանյան իշխանությունների հալածանքներից փախչելով` միաբանությունը տեղափոխվեց Պենոպոլես, որը գտնվում էր վենետիկում։ Իսկ 1715 թվականին միաբանությունը տեղափոխվեց Սուրբ Ղազարի կղզի` Վենետիկի Հանրապետության հրամանով։
Սուրբ Ղազարի կղզում կառուցեց վանքը, որտեղ էլ մահացավ 73 տարեկան հասակում։
Նա թարգմանել, ստեղծել և տպագրել է հազարավոր աշխատություններ` հարստացնելով հայերեն գրականությունը։ Այսօր նրա մատենադարանում պահվում են ավելի քան 5000 ձեռագրեր և 100000 տպագիր գրականություն։